تلاش برای توسعه حسگرهای لیزر؛ ساخت 17 نوع حسگر تشخیص آلاینده‌های زیست‌محیطی در کشور

 رئیس پژوهشکده محیط زیست و بیوتکنولوژی پژوهشگاه صنعت نفت گام اول این امر را پایش و شناسایی آلاینده‌ها نام برد و اظهار کرد: برای شناسایی آلاینده‌ها نیاز به ابزار و تجهیزات پیشرفته‌ای است تا بتواند حتی مقادیر کم آلاینده را در محیط‌های آب و هوا شناسایی کند.
   
اعلائی با اشاره به برنامه‌های پیش بینی شده در برنامه پنجم توسعه در این زمینه، اظهار کرد: بر این اساس در سند برنامه پنجم توسعه 2 طرح توسعه فناوری‌های نوین بویژه نانو و بایوتکنولوژی برای حذف و کنترل آلاینده‌ها و بومی سازی و توسعه فناوری‌های پیشرفته برای ساخت سنسورهای شناسایی آلاینده‌های زیست محیطی پیش‌بینی شد.
رئیس پژوهشکده محیط زیست و بیوتکنولوژی پژوهشگاه صنعت نفت ساخت این سنسورها را در حوزه‌ آلاینده‌های هوا، آب و خاک دانست و اضافه کرد: اولین گام در این طرح این بود که فناوری‌هایی را عرضه کنیم که قابل ارائه در سیستم‌های بین‌المللی باشد،‌ از این رو در گام نخست برنامه و نقشه راهی برای دستیابی و بومی‌سازی سنسورهای تشخیص آلاینده‌ها تدوین کردیم.
به گفته وی، برای این امر اقدام به رصد بازارهای موجود برای عرضه این سنسور نیز شده است و بر اساس نتایج به دست آمده از این رصد و نقشه راه تدوین شده، اقدام به طراحی و ساخت سنسورهای تشخیص آلاینده‌ها شده است.
به گفته وی، از سوی تیم تحقیقاتی این پروژه برای هر حوزه اهدافی تعیین شد که در بخش هوا اقدام به تولید حسگرهایی برای تشخیص و شناسایی بنزن، تولوئن، اتیل بنزن،‌ زایلن، متان، گازهای C1 تا C4 وCO2 و NO2، SO2، گازهای اسیدی گوگرد و گازهای فرار آلاینده مواد نفتی شد.
رئیس پژوهشکده محیط زیست و بیوتکنولوژی پژوهشگاه صنعت نفت، اضافه کرد: در بخش آب، سنسورهایی برای تشخیص و ارزیابی فلزات سنگین، لکه‌های نفتی و ترکیبات هیدروکربنی و فنول ساخته شد و در حوزه خاک نیز سنسورهایی برای تشخیص و اندازه‌گیری ترکیبات هیدروکربنیPAH و TPH ساخته شده است.
علائی با تاکید بر اینکه در این پروژه‌ها اقدام به ساخت دستگاه‌های پرتابل و قابل حمل برای تشخیص غلظت آلاینده‌های موجود در هوا، خاک و آب شده‌ است اضافه کرد: این تیم تحقیقاتی در این پروژه در سه حوزه آب، هوا و خاک 17 سنسور تولید کرده‌اند، ضمن آن‌که آزمایشگاه ساخت این تجهیزات به همراه تجهیزات پیشرفته، تقویت شده است.
به گفته وی، در اجرای این طرح کنسرسیوم نظارتی با همکاری دانشگاه‌های تهران،‌ شریف و جهاد دانشگاهی ایجاد شده است و در مدت 2 و نیم سال تحقیقات، این سنسورهای قابل حمل ساخته شد.
علائی با تاکید بر اینکه تست میدانی این حسگرها در منطقه خارک انجام می‌شود، اضافه کرد: از 17 نوع سنسوری که در این پروژه تولید شد، به جز 2 مورد آن همگی مورد تایید دستگاه‌های کارفرما که شامل شرکت فلات قاره و شرکت پایانه‌های نفتی می‌شود، قرار گرفته است.
این محقق در خصوص دو سنسوری که مورد تایید قرار نگرفته بود،‌ توضیح داد: این سنسورها برای شناسایی لکه‌های نفتی بوده است که دستگاه کارفرما تاکید کرده است که برای تشخیص لکه‌های نفتی نیاز به استفاده از فناوری‌های پیشرفته‌تر مانند لیزر و فیبر نوری است.
وی اضافه کرد: با توجه به امکانات و دانش موجود در دانشگاه‌های کشور توسعه این سنسورها را در دستور کار قرار دادیم و ساخت این سنسورها را با همکاری پژوهشگاه صنعت نفت، دانشگاه مالک اشتر و دانشگاه شریف آغاز کرده‌ایم.
رئیس پژوهشکده محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت دستیابی به دانش فنی ساخت دستگاه‌های قابل حمل تشخیص غلظت آلاینده‌های زیست محیطی را موفقی جدید برای کشور دانست و ادامه داد: با توجه به ضرورت استفاده از فناوری‌های خاص، در حال حاضر بر روی توسعه فناوری‌های لیزر متمرکز شدیم.
وی در عین حال خاطر نشان کرد: با توجه به توانمندی‌های کسب شده پیشنهاد طراحی و تولید سنسورهای سرامیکی هوشمند را به شرکت ملی نفت ارائه کردیم.
به گفته وی، این نوع سنسورها علاوه بر تشخیص آلاینده‌ها قابلیت پیشگیری و جلوگیری از نشتی آلودگی‌ها را دارد.