تابش یونیزه کننده

تشعشع یونیزه (تشعشع یونیزه کننده) پرتویی است ، به عنوان یک ذره یا موج الکترومغناطیسی مسافرت می کند ، که انرژی کافی برای جدا کردن الکترون ها از اتم ها یا مولکول ها دارد ، از این طریق یونیزه کننده یک اتم یا یک مولکول است.  تشعشع یونیزه از ذرات زیر اتمی پر انرژی ، یونها یا اتمهای پر سرعت با سرعت زیاد (معمولاً بیشتر از 1٪ سرعت نور) و امواج الکترومغناطیسی در انتهای پرانرژی طیف الکترومغناطیسی تشکیل شده است.

پرتوهای گاما ، اشعه X و قسمت بالاتر ماوراء بنفش طیف الکترومغناطیسی یونیزه کننده هستند ، در حالی که قسمت ماورای بنفش پایین طیف الکترومغناطیسی و تمام طیف های زیر UV ، از جمله نور مرئی (شامل تقریبا همه انواع نور لیزر) ، مادون قرمز است. مایکروویوها ، و امواج رادیویی تابش غیر یونیزان محسوب می شوند. مرز بین پرتوهای الکترومغناطیسی یونیزه کننده و غیر یونیزان که در ماوراء بنفش رخ می دهد ، به شدت مشخص نیست ، زیرا مولکول ها و اتم های مختلف در انرژی های مختلف یونیزه می شوند. تعریف متعارف ، مرز را در انرژی فوتون بین 10 ولت و 33 eV در ماوراء بنفش قرار می دهد (بخش زیر تعریف را در زیر مشاهده کنید).

ذرات زیراتیونی یونیزه کننده معمولی که در پوسیدگی رادیواکتیو یافت می شوند شامل ذرات آلفا ، ذرات بتا و نوترون ها هستند. تقریباً تمام محصولات پوسیدگی رادیواکتیو یونیزه کننده هستند زیرا انرژی پوسیدگی رادیواکتیو به طور معمول بسیار بیشتر از مقدار مورد نیاز یونیزاسیون است. سایر ذرات یونیزه کننده فرعی که به طور طبیعی اتفاق می افتند میون ها ، مزون ها ، پوزیترون ها و سایر ذرات تشکیل دهنده ذرات کیهانی ثانویه هستند که پس از پرتوهای اولیه کیهانی تولید می شوند و با جو زمین ارتباط برقرار می کنند.  پرتوهای کیهانی توسط ستاره ها و برخی رویدادهای آسمانی مانند انفجار ابرنواخترها ایجاد می شوند. پرتوهای کیهانی همچنین ممکن است رادیوایزوتوپهایی روی زمین تولید کنند (به عنوان مثال ، کربن -14) ، که به نوبه خود پوسیدگی می کنند و اشعه یونیزان تولید می کنند. پرتوهای کیهانی و پوسیدگی ایزوتوپهای رادیواکتیو منابع اصلی تشعشع یونیزه کننده طبیعی در کره زمین است که از آن به عنوان تابش پس زمینه یاد می شود. تشعشعات یونیزه همچنین می تواند توسط لوله های اشعه X ، شتاب دهنده ذرات و هر یک از روشهای مختلف تولید رادیوایزوتوپ ها به صورت مصنوعی به صورت مصنوعی ایجاد شود.

تشعشعات یونیزه توسط حواس انسان قابل تشخیص نیست ، بنابراین برای نشان دادن حضور و اندازه گیری آن باید از ابزارهای تشعشع مانند پیشخوان Geiger استفاده کرد. با این حال ، شدت زیاد می تواند باعث انتشار نور مرئی بر اثر تعامل با ماده شود ، مانند پرتوهای چرنکوف و تابش نور. تشعشع یونیزه در زمینه های مختلفی از جمله دارو ، انرژی هسته ای ، تحقیق ، تولید ، ساخت و ساز و بسیاری از مناطق دیگر مورد استفاده قرار می گیرد ، اما در صورت عدم رعایت اقدامات مناسب در معرض خطر ناخواسته ، خطرات سلامتی را به همراه دارد. قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونیزه باعث آسیب به بافت زنده می شود و می تواند منجر به سوختگی پرتودرمانی ، آسیب سلول ، بیماری تابش ، سرطان و مرگ شود.